مطالب مرتبط
بیشتر بخوانید
سرطان داکتال چیست؟ 🔬 فرقش با دیگر سرطان‌ها چیه؟
تاریخ انتشار
۱۰ فروردین ۱۴۰۴
سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان است، اما همه انواع آن یکسان نیستند. یکی از متداول‌ترین انواع، سرطان داکتال یا همان سرطان مجاری شیردهی است که می‌تواند به‌صورت درجا (غیرتهاجمی) یا تهاجمی ظاهر شود. آشنایی با این نوع سرطان، تفاوت‌های آن، علائم، روش‌های تشخیص و درمان، نقش مهمی در مدیریت بهتر بیماری و افزایش شانس بهبودی دارد.
در این مقاله از کلینیک دکتر سمیرا ازقندی با شما درباره همه جنبه‌های مهم سرطان داکتال به زبان ساده و علمی صحبت خواهیم کرد.
سرطان داکتال چیست؟ آشنایی با رایج‌ترین نوع سرطان پستان
سرطان داکتال پستان (Ductal Carcinoma) از سلول‌های پوشاننده‌ی مجاری شیردهی پستان آغاز می‌شود. این مجاری مسئول انتقال شیر از لوبول‌ها (غدد شیردهی) به نوک پستان هستند.
دو نوع اصلی سرطان داکتال عبارتند از:
- سرطان داکتال درجا (DCIS): سلول‌های سرطانی هنوز وارد بافت‌های اطراف مجاری نشده‌اند.
- سرطان داکتال تهاجمی (IDC): سلول‌ها از دیواره مجرا عبور کرده و به بافت پستان یا حتی اندام‌های دیگر گسترش یافته‌اند.
این نوع سرطان حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از موارد سرطان پستان را تشکیل می‌دهد و خوشبختانه در صورت تشخیص زودهنگام، درمان‌پذیر است.
تفاوت بین سرطان داکتال درجا (DCIS) و تهاجمی (IDC)
| ویژگی‌ها | DCIS (درجا) | IDC (تهاجمی) |
|---|---|---|
| میزان پیشروی | محدود به مجاری | عبور کرده به بافت اطراف |
| احتمال متاستاز | ندارد | دارد (در صورت عدم درمان) |
| علائم ظاهری | معمولاً بدون علائم | ممکن است توده یا تغییرات ظاهری باشد |
| خطر عود | با درمان مناسب کم | بیشتر از DCIS |
| روش درمان | جراحی + پرتودرمانی | جراحی + شیمی‌درمانی + پرتودرمانی |
🔍 دانستن تفاوت این دو برای انتخاب درمان مناسب بسیار مهم است.
به نقل از سایت Mayo Clinic، کارسینوم مجرایی درجا (DCIS) نوعی سرطان پستان غیرتهاجمی است که در آن سلول‌های غیرطبیعی در مجاری شیر پستان یافت می‌شوند اما به بافت‌های اطراف گسترش نیافته‌اند. اگرچه DCIS به‌خودی‌خود تهدیدکننده حیات نیست، اما می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان تهاجمی را در آینده افزایش دهد.
علائم هشداردهنده سرطان داکتال که باید جدی بگیرید
بسیاری از موارد DCIS در ماموگرافی شناسایی می‌شوند و علامت خاصی ندارند، اما در نوع تهاجمی علائم زیر ممکن است دیده شود:
- توده سفت و بدون درد در پستان یا زیربغل
- تغییر شکل یا اندازه پستان
- تغییر در پوست پستان (چین‌خوردگی، فرورفتگی، قرمزی)
- ترشح غیرطبیعی از نوک سینه (خصوصاً خونی)
- تورم یا التهاب
- خارش یا پوسته‌ریزی نوک سینه
📌 تشخیص زودهنگام با معاینه منظم و ماموگرافی بسیار حیاتی است.
علل بروز سرطان داکتال: عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی
🔹 عوامل ژنتیکی:
- جهش ژن‌های BRCA1 و BRCA2
- سابقه خانوادگی سرطان پستان یا تخمدان
🔹 عوامل هورمونی:
- شروع زودهنگام قاعدگی یا یائسگی دیرهنگام
- استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌درمانی پس از یائسگی
- نداشتن بارداری یا شیردهی
🔹 عوامل محیطی و سبک زندگی:
- چاقی
- مصرف الکل
- کم‌تحرکی
- قرار گرفتن در معرض اشعه (مثلاً پرتودرمانی قبلی)
📌 آگاهی از این عوامل به پیشگیری و غربالگری مؤثر کمک می‌کند.
چگونه سرطان داکتال تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص به‌موقع سرطان داکتال می‌تواند تفاوت بزرگی در روند درمان و پیش‌آگهی بیماری ایجاد کند. از آن‌جایی که بسیاری از موارد سرطان داکتال درجا (DCIS) و حتی برخی از موارد تهاجمی (IDC) در مراحل اولیه علامت ظاهری ندارند، تنها راه شناسایی زودهنگام آن‌ها انجام منظم غربالگری‌هایی مثل ماموگرافی است. بسیاری از زنان تنها زمانی متوجه وجود بیماری می‌شوند که توده‌ای در پستان لمس می‌کنند یا علائمی مانند ترشح یا تغییرات پوستی ظاهر می‌شود؛ اما در بسیاری از موارد، سرطان می‌تواند مدت‌ها پیش از ظهور علائم قابل شناسایی باشد.
پزشکان برای تشخیص سرطان داکتال از ترکیبی از روش‌های تصویربرداری و نمونه‌برداری بافتی استفاده می‌کنند. این روش‌ها کمک می‌کنند نه تنها وجود تومور تأیید شود، بلکه نوع، مرحله و ویژگی‌های زیستی سلول‌های سرطانی نیز مشخص گردد. تشخیص دقیق، پایه و اساس یک درمان موفق است و کمک می‌کند تا بیمار بهترین گزینه‌های درمانی را با توجه به شرایط خود دریافت کند.
📌 مراحل تشخیص:
- معاینه بالینی پستان توسط پزشک
- ماموگرافی (ابزار غربالگری اصلی)
- سونوگرافی پستان برای بررسی توده
- MRI پستان در موارد مشکوک یا پرریسک
- بیوپسی (نمونه‌برداری) برای تأیید وجود سلول سرطانی
- تست‌های هورمونی و HER2 برای تعیین نوع درمان
🔍 تشخیص دقیق، گام اول برای درمان موفق است.
روش‌های درمان سرطان داکتال
🔹 جراحی:
🔹 پرتودرمانی:
پس از لامپکتومی برای جلوگیری از عود سرطان در محل جراحی
🔹 شیمی‌درمانی:
در موارد تهاجمی یا متاستاتیک برای از بین بردن سلول‌های سرطانی
🔹 هورمون‌درمانی:
در صورت مثبت بودن گیرنده‌های هورمونی (ER/PR)
داروهایی مثل تاموکسیفن یا آناستروزول تجویز می‌شوند.
🔹 درمان هدفمند (مثل هرسپتین):
در بیماران HER2 مثبت استفاده می‌شود.
📌 انتخاب درمان بر اساس نوع، مرحله و وضعیت ژنتیکی سرطان انجام می‌شود.
شانس زنده‌ماندن و پیش‌آگهی سرطان داکتال در مراحل مختلف
میزان بقا در سرطان داکتال به مرحله تشخیص بستگی دارد:
| مرحله بیماری | نرخ بقای ۵ ساله |
|---|---|
| DCIS | بالای ۹۵٪ |
| مرحله ۱ | ۹۰٪ تا ۹۵٪ |
| مرحله ۲ | ۷۵٪ تا ۸۵٪ |
| مرحله ۳ | ۵۰٪ تا ۷۰٪ |
| مرحله ۴ (متاستاز) | حدود ۲۵٪ |
🔍 درمان زودهنگام و پایبندی به درمان‌های توصیه‌شده، پیش‌آگهی را به‌شدت بهبود می‌دهد.
مراقبت‌های پس از درمان سرطان داکتال و پیشگیری از بازگشت بیماری
✅ مراقبت‌های پس از درمان:
- انجام ماموگرافی سالانه
- معاینه‌های منظم با پزشک
- مصرف منظم داروهای هورمونی در صورت تجویز
- توجه به علائم جدید و گزارش سریع آن‌ها
✅ پیشگیری از عود:
- سبک زندگی سالم
- کنترل وزن
- عدم مصرف دخانیات
- مصرف داروهای پیشگیرانه (در بیماران پرخطر با نظر پزشک)
📌 پیگیری منظم نقش کلیدی در پیشگیری از بازگشت بیماری دارد.
رژیم غذایی و سبک زندگی مناسب برای بیماران مبتلا به سرطان داکتال
🍎 تغذیه مفید:
- میوه و سبزیجات تازه
- غلات کامل
- ماهی، پروتئین گیاهی
- چای سبز، زردچوبه، سیر
❌ پرهیز از:
- غذاهای چرب و فرآوری‌شده
- قندهای تصفیه‌شده
- مصرف الکل
🧘 سبک زندگی:
- ورزش منظم (مثلاً پیاده‌روی روزانه)
- کاهش استرس با مدیتیشن یا یوگا
- خواب کافی و باکیفیت
📌 تغذیه سالم و آرامش روانی، مکمل درمان پزشکی است.
پرسش‌های پرتکرار درباره سرطان داکتال
آیا سرطان داکتال فقط در زنان رخ می‌دهد؟
خیر. مردان نیز ممکن است (هرچند نادر) به آن مبتلا شوند.
آیا DCIS خطرناک است؟
اگر درمان نشود، می‌تواند به سرطان تهاجمی تبدیل شود. ولی با درمان، قابل کنترل است.
آیا لازم است پس از درمان سرطان پستان، پستان مصنوعی استفاده کنم؟
این موضوع کاملاً انتخابی است و بستگی به شرایط روانی و فیزیکی بیمار دارد.
احتمال بازگشت سرطان بعد از درمان چقدر است؟
در صورت رعایت توصیه‌های پزشکی، احتمال بازگشت در مراحل اولیه بسیار کم است.
کلام آخر
سرطان داکتال پستان یکی از شایع‌ترین انواع سرطان پستان است که در صورت تشخیص زودهنگام، به‌راحتی قابل درمان است. آگاهی، غربالگری منظم و انتخاب درمان مناسب می‌تواند نقش بزرگی در نجات جان بیماران داشته باشد.
در کلینیک دکتر سمیرا ازقندی، ما همواره در کنار شما هستیم تا با آگاهی و آرامش، مسیر درمان را طی کنید. اگر سؤالی دارید یا نیاز به مشاوره دارید، همین حالا با ما در ارتباط باشید.
نظرات
