مطالب مرتبط
بیشتر بخوانید
سرطان دهان: جدیدترین روش‌های درمان و مراقبت 🎗️
تاریخ انتشار
۱۷ مرداد ۱۴۰۳
سرطان دهان یک بیماری جدی است که بسیاری از مردم را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری شایع‌ترین شکل سرطان سر و گردن است و به طور معمول افراد 60 سال و بالاتر را مبتلا می‌کند. آشنایی با سرطان دهان بسیار مهم است زیرا تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند نتایج درمان را بهبود ببخشد پس با این مقاله از سایت دکتر سمیرا ازقندی همراه باشید.
سرطان دهان چیست؟
به سرطانی اطلاق می‌شود که در بافت یا حفره دهان ایجاد می‌شود. این اصطلاح گسترده شامل سرطان‌هایی می‌شود که نواحی مختلف دهان از جمله لب، لثه، زبان، کف دهان، سقف دهان و ناحیه پشت دندان عقل را تحت تاثیر قرار می‌دهند. سرطان دهان می‌تواند در قسمت‌های مختلف دهان ظاهر شود که هر کدام چالش‌های منحصربه‌فردی را برای تشخیص و درمان ایجاد می‌کنند. نواحی اولیه تحت تأثیر این سرطان عبارتند از:
- لب: قسمت بیرونی دهان که اغلب در معرض نور خورشید و سایر عوامل محیطی است.
- لثه: بافت نرم اطراف دندان‌ها که در برابر تغییرات سرطانی آسیب پذیر است.
- پوشش گونه: پوشش داخلی گونه‌ها می‌تواند لکه‌ها یا زخم‌هایی به خود ببیند که ممکن است سرطانی شوند.
- زبان: دو سوم اول زبان در داخل دهان محل شایعی برای ظاهر شدن سرطان دهان است.
- کف دهان: ناحیه زیر زبان که در آن سرطان می‌تواند ایجاد و گسترش یابد.
- سقف دهان: کام سفت جلوی سقف دهان که می‌تواند به سرطان مبتلا شود.
- ناحیه پشت دندان عقل: ناحیه‌ای نزدیک به پشت دهان که در آن دندان عقل بیرون می‌آید.
آمار ابتلا به سرطان دهان
می‌تواند هر کسی را مبتلا کند اما گروه‌های خاصی بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. به طور کلی از هر 100000 نفر 11 نفر در طول زندگی خود به سرطان دهان مبتلا می‌شوند. این آمار اهمیت آشنایی با سرطان دهان و انجام اقدامات پیشگیرانه را نشان می‌دهد. سرطان دهان همه را به یک اندازه درگیر نمی‌کند و برخی از عوامل جمعیتی در احتمال ابتلا به این نوع سرطان نقش بیشتری دارند:
- سن: به طور معمول افراد 60 ساله و بالاتر را مبتلا می‌کند. این خطر با افزایش سن افزایش می‌یابد و معاینات منظم برای افراد مسن بسیار مهم است.
- جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به سرطان دهان هستند. دلایل این تفاوت میزان بالاتر مصرف دخانیات و الکل در بین مردان است.
- نژاد: افرادی که سفیدپوست هستند بیشتر از افراد سیاه پوست در معرض ابتلا به سرطان دهان هستند. البته این آمار به این معنا نیست که افراد نژادهای دیگر در معرض خطر نیستند.
عوامل خطر سرطان دهان
سرطان دهان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های دهان دچار تغییراتی در DNA خود می‌شوند. DNA طرحی است که به سلول‌ها می‌گوید چگونه عمل کنند. هنگامی که DNA در سلول‌ها آسیب می‌بیند این سلول‌ها شروع به رشد و تکثیر غیرقابل کنترل می‌کنند و تومور را تشکیل می‌دهند.
عوامل متعددی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. تقریباً 75 درصد از افرادی که به سرطان دهان مبتلا می‌شوند، یک یا چند مورد از عادات یا شرایط زیر را دارند:
مصرف تنباکو:
استفاده از تنباکو یکی از مهم ترین عوامل خطر ابتلا به سرطان دهان است. این مورد شامل کشیدن سیگار، سیگار برگ یا پیپ و همچنین استفاده از محصولات تنباکوی بدون دود مانند جویدن تنباکو، دیپ و انفیه است. دود تنباکو و مواد شیمیایی موجود در تنباکوی بدون دود می‌تواند به سلول‌های دهان آسیب برساند و منجر به سرطان شود.
مصرف الکل:
نوشیدن مقادیر زیاد الکل یکی دیگر از عوامل خطر اصلی برای ابتلا به این بیماری است. الکل می‌تواند سلول‌های دهان را تحریک کرده و به آنها آسیب برساند که آنها را مستعد تغییرات سرطانی می‌کند. این خطر برای افرادی که هم سیگار و هم مشروبات الکلی مصرف می‌کنند بیشتر است.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید:
سپری کردن زمان زیادی در آفتاب بدون محافظت با ضد آفتاب خطر ابتلا به سرطان روی لب‌ها را افزایش می‌دهد. اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید به DNA سلول‌ها آسیب رسانده و منجر به سرطان می‌شود.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV):
HPV یک ویروس رایج است که می‌تواند دهان و گلو را آلوده کند. برخی از گونه‌های HPV به ویژه HPV-16 با افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان مرتبط هستند. HPV از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود.
سابقه خانوادگی:
داشتن سابقه خانوادگی سرطان دهان خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. این عامل نشان می‌دهد عوامل ژنتیکی در ایجاد این بیماری نقش دارند.
علائم سرطان دهان
شناخت علائم ابتلا به سرطان دهان برای تشخیص زودهنگام و درمان آن بسیار مهم است. سرطان دهان در ابتدا به عنوان مشکلات رایج در دهان مانند زخم یا لکه ظاهر می‌شود اما این تغییرات بهبود نمی‌یابند یا از بین نمی‌روند. آگاهی از علائم و نشانه‌های این بیماری به افراد کمک می‌کند تا به سرعت به دنبال مشاوره پزشکی باشند.
علائم اولیه سرطان دهان با مشکلات رایج دهانی اشتباه گرفته می‌شود اما این علائم با گذشت زمان باقی می‌مانند. این علائم عبارتند از:
زخم:
زخم‌های مداوم روی لب‌ها یا داخل دهان که به راحتی خونریزی می‌کنند و در عرض دو هفته بهبود نمی‌یابند. این زخم‌ها دردناک هستند و ممکن است هنگام خوردن یا آشامیدن باعث ایجاد ناراحتی شوند.
لکه دهانی:
لکه‌های غیرمعمول داخل دهان که از بین نمی‌روند. انواع مختلفی از لکه‌ها ظاهر می‌شوند که هر کدام دارای ویژگی‌های متمایزی هستند:
- لکوپلاکیا: لکه‌های سفید یا خاکستری صافی هستند که روی لثه، داخل گونه، پایین دهان یا زبان ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها می‌توانند نشانه اولیه سرطان باشند.
- اریتروپلاکیا: لکه‌های قرمز کمی برجسته یا مسطح هستند. این لکه‌ها بر خلاف لکوپلاکیا هنگام خراش دادن احتمال خونریزی بیشتری دارد و اغلب با سرطان همراه است.
- اریترولوکوپلاکیا: این لکه‌ها ترکیبی از نواحی قرمز و سفید هستند. آنها جدی‌تر بوده و نیاز به ارزیابی فوری پزشکی دارند.
سرطان دهان علائم و نشانه‌های متعددی دارد که نباید نادیده گرفته شوند که شامل موارد زیر است:
لکه‌های ناهموار یا نواحی پوسته‌دار: لکه‌های زبر یا نواحی پوسته‌دار روی لب، لثه یا داخل دهان که بهبود نمی‌یابند می‌تواند نشانه سرطان دهان باشد. وقتی به این لکه‌ها دست می‌زنید ممکن است دردناک یا حساس باشند.
خونریزی غیرقابل توضیح: نواحی دهانی که بدون هیچ دلیل واضحی خونریزی می‌کنند می‌تواند نشان دهنده وجود سرطان باشد. این خونریزی می‌تواند خود به خود یا پس از ضربه‌های جزئی رخ دهد.
بی‌حسی یا درد: بی‌حسی، درد یا حساسیت مداوم در صورت، گردن یا دهان که بدون علت ظاهری رخ می‌دهد می‌تواند از علائم سرطان دهان باشد. این ناراحتی می‌تواند بر فعالیت‌های روزانه مانند خوردن و صحبت کردن تأثیر بگذارد.
مشکل در عملکرد دهانی: مشکل در جویدن، بلع، صحبت کردن یا حرکت دادن فک یا زبان می‌تواند نشانه سرطان دهان باشد. این نشانه‌ها می‌تواند ناشی از تداخل تومور با عملکرد طبیعی دهان و گلو باشد.
پیشگیری از سرطان دهان
باید بدانید که نمی‌توان از همه موارد سرطان دهان پیشگیری کرد اما اقدامات متعددی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا انجام دهید. با ایجاد تغییرات خاصی در سبک زندگی و فعال بودن در مورد سلامت دهان و دندان خود می‌توانید نقش موثری در پیشگیری از سرطان دهان داشته باشید.
مصرف دخانیات را ترک کنید
یکی از مهم ترین اقداماتی که می‌توانید برای پیشگیری از سرطان دهان انجام دهید، ترک مصرف محصولات تنباکو است. این محصولات شامل سیگار، سیگار برگ یا پیپ و همچنین استفاده از محصولات تنباکوی بدون دود مانند تنباکوی جویدنی است. مصرف دخانیات یک عامل خطر اصلی برای سرطان دهان است و ترک آن خطر ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
مصرف الکل را محدود کنید
نوشیدن مقادیر زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش می‌دهد. محدود کردن مصرف الکل یا اجتناب کامل از آن به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کند. اگر نوشیدن الکل را انتخاب کردید این کار را در حد اعتدال انجام دهید.
از لب‌های خود در برابر نور خورشید محافظت کنید
سپری کردن زمان زیادی در آفتاب بدون محافظت از لب‌ها خطر ابتلا به سرطان روی لب را افزایش می‌دهد. برای محافظت از این عضو خود در برابر اشعه‌های مضر فرابنفش از کرم ضد آفتاب مسدودکننده UV-AB برای صورت و لب‌های خود استفاده کنید. پوشیدن کلاه لبه پهن نیز محافظت بیشتری ایجاد می‌کند.
واکسن HPV بزنید
برخی از گونه‌های HPV به ویژه HPV-16 با افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان مرتبط هستند پس واکسینه شدن برای HPV به محافظت در برابر این ویروس کمک می‌کند و خطر ابتلا به سرطان دهان را کاهش می‌دهد. با پزشک خود در مورد واکسن HPV و اینکه آیا این واکسن برای شما مناسب است یا خیر صحبت کنید.
رژیم غذایی متعادلی داشته باشید
داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات به کاهش خطر ابتلا به سرطان دهان کمک می‌کند. این غذاها حاوی ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌هایی هستند که به سلامت کلی و محافظت در برابر سرطان کمک می‌کنند. سعی کنید هر روز انواع میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید
تمیز و سالم نگه داشتن دهان به پیشگیری از سرطان دهان کمک می‌کند. حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنید، روزانه از نخ دندان استفاده کنید و از دهانشویه‌های ضد عفونی کننده برای کاهش باکتری‌های موجود در دهان خود استفاده کنید. معاینات منظم دندانپزشکی نیز برای حفظ سلامت دهان و دندان و تشخیص علائم اولیه سرطان دهان ضروری است.
کلام آخر
در این مقاله دیدیم آشنایی با سرطان دهان، علائم و پیشگیری از آن برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است. با آگاهی از عوامل و علائم خطر و انجام اقدامات پیشگیرانه خطر ابتلا به این بیماری دهانی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهید. تشخیص زودهنگام از طریق خودآزمایی و غربالگری نقش مهمی در دیدن نتایج موفقیت آمیز درمان ایفا می‌کند پس انتخاب‌های آگاهانه‌ای داشته باشید تا از خود و عزیزانتان در برابر سرطان دهان محافظت کنید.
سرطان دهان یکی از انواع سرطان‌های سر و گردن است که می‌تواند به طور جدی سلامت فرد را تهدید کند. دکتر سمیرا ازقندی می‌گوید: تشخیص زودهنگام و آگاهی از علائم سرطان دهان می‌تواند تفاوت بزرگی در نتایج درمانی ایجاد کند.
با رعایت نکات پیشگیرانه، مانند ترک دخانیات، مصرف متعادل الکل، محافظت از لب‌ها در برابر نور خورشید، واکسیناسیون HPV و حفظ بهداشت دهان و دندان، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد. معاینات منظم پزشکی و دندانپزشکی نیز برای تشخیص به موقع و مدیریت موثر سرطان دهان بسیار مهم است.
با پیگیری این توصیه‌ها، می‌توانیم به سلامت دهان و دندان خود اهمیت بیشتری بدهیم و از خطرات جدی این بیماری پیشگیری کنیم.
منابع:
نظرات
