مطالب مرتبط
بیشتر بخوانید
پروگنوز (پیش آگهی) چیست؟
تاریخ انتشار
۱ مرداد ۱۴۰۳
آشنایی با پروگنوز یا پیش آگهی سرطان بخش مهمی از مسیر تشخیص سرطان شماست. پروگنوز اطلاعاتی در مورد پیامد احتمالی بیماری، پتانسیل بهبودی و آنچه در آینده باید انتظار داشت ارائه می‌دهد. برای دانستن مؤلفه‌های کلیدی پیش آگهی سرطان از جمله معنای پیش‌آگهی و عواملی که بر آن تأثیر می‌گذارند با این مقاله از سایت دکتر سمیرا ازقندی همراه باشید.
پروگنوز سرطان چیست؟
وقتی شما یا عزیزتان به سرطان مبتلا می‌شود یکی از اولین چیزهایی که به آن برمی‌خورید پروگنوز یا پیش آگهی است. اما پیش آگهی سرطان دقیقاً به چه معناست؟ به زبان ساده، پیش آگهی پیش بینی در مورد نتیجه احتمالی یک بیماری است. این اطلاعات کمک می‌کند تا در مورد آنچه در آینده در رابطه با این بیماری باید انتظار داشت آگاهی داشته باشید.
دریافت پروگنوز می‌تواند عجیب باشد چون پزشک نمی‌تواند دقیقاً پیش بینی کند که چه اتفاقی برای شما خواهد افتاد. موقعیت هر فرد منحصر به خودش است و عوامل زیادی می‌توانند روی نتیجه درمان تأثیر بگذارند. با این حال پزشکان معمولاً می‌توانند بر اساس اطلاعات خاصی مانند نوع و مرحله سرطان تخمینی در این مورد ارائه دهند. این تخمین اغلب بر داده‌های حاصل از تجربیات افراد دیگر با همان نوع سرطان متکی است و وضعیت سلامت شخصی شما را در نظر می‌گیرد.
پیش آگهی به شما در این مورد اطلاع می‌دهد که احتمال بهبودی کامل چقدر است، احتمال بازگشت سرطان (عود) به چه میزان بوده و چه مدت می‌توانید انتظار داشته باشید فردی با سرطان غیر قابل درمان زندگی کند. مهم است که به یاد داشته باشید که پیش آگهی یک پیش بینی قطعی نیست و یک نظر کلی بر اساس داده‌های موجود و تخصص پزشکی است.
عوامل تاثیرگذار در پروگنوز
نوع و محل سرطان
نوع سرطان و جایی که در بدن شما ظاهر شده به طور قابل توجهی بر پیش آگهی شما تأثیر می‌گذارد. سرطان‌های مختلف رفتار متفاوتی دارند و محل آنها بر آسانی درمان بیماری تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال برداشتن برخی از سرطان‌ها از طریق جراحی آسان‌تر است چون در یک مکان قابل دسترس ظاهر شده است. اگر سرطان در نزدیکی اندام‌های حیاتی قرار داشته یا احتمال انتشار آنها به سایر قسمت‌های بدن بیشتر باشد درمان آن هم سخت‌تر می‌شود.
استیج سرطان
استیج سرطان یکی دیگر از عوامل مهم در پروگنوز است. استیج بندی اندازه سرطان و گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن را توصیف می‌کند. استیج از I تا IV متغیر است، استیج I اولین مرحله است و استیج IV نشان دهنده سرطان پیشرفته است که به مناطق دیگر گسترش پیدا می‌کند. سرطان در مراحل اولیه عموماً پیش آگهی بهتری دارد چون اغلب کوچکتر بوده و احتمال گسترش کمتری دارد. درمان موفقیت آمیز سرطان در مراحل پیشرفته چالش برانگیزتر خواهد بود.
گرید سرطان
گرید سرطان به میزان غیرطبیعی بودن سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ اشاره دارد. گرید به پزشکان اطلاعات کلی می‌دهد که سرطان با چه سرعتی احتمال رشد و گسترش دارد. سرطان‌های با گرید پایین (گرید 1) به کندی رشد می‌کنند و شبیه سلول‌های طبیعی هستند اما سرطان‌های با گرید بالا (گرید 3 یا 4) بسیار متفاوت از سلول‌های طبیعی هستند و تمایل به رشد و گسترش سریع‌تری دارند. گرید به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین رویکرد درمانی را برنامه ریزی کنند.
ویژگی‌های سلول‌های سرطانی
برخی از ویژگی‌های سلول‌های سرطانی مانند تغییرات ژنتیکی یا وضعیت گیرنده‌های هورمونی نیز بر پیش آگهی تأثیر دارند. به عنوان مثال برخی از سرطان‌های سینه گیرنده‌هایی برای هورمون‌هایی مانند استروژن یا پروژسترون دارند که روی نحوه پیشرفت سرطان و پاسخ به درمان تأثیر می‌گذارد. سایر سرطان‌ها ممکن است دارای جهش‌های ژنتیکی خاصی باشند که می‌توانند با درمان‌های خاصی مورد هدف قرار گیرند و پیش آگهی را بهبود بخشند.
سن و سلامت بیمار
سن و سلامت کلی شما قبل از تشخیص سرطان عوامل مهمی در پروگنوز هستند. افراد جوان‌تر و بیمارانی که از سلامت خوبی برخوردارند عموماً پیش آگهی بهتری دارند زیرا احتمال بیشتری دارد که درمان‌های تهاجمی را تحمل کنند و به خوبی بهبود یابند. برعکس، افراد مسن یا کسانی که بیماری‌های دیگری دارند ممکن است دوران چالش برانگیزتری برای درمان سرطان داشته باشند که بر پیش آگهی آنها تأثیر می‌گذارد.
پاسخ به درمان
نحوه پاسخ شما به درمان یک عامل مهم در تعیین پیش آگهی بیمار است. برخی افراد به درمان‌هایی مانند جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا درمان‌های هدفمند بسیار خوب پاسخ می‌دهند و سرطان آنها رو به بهبودی می‌رود. برخی بیماران ممکن است به درمان پاسخ ندهند و سرطان علیرغم درمان به رشد یا گسترش خود ادامه دهد. پزشکان اغلب از پاسخ‌های اولیه به درمان برای کمک به تخمین پیش آگهی و برنامه ریزی درمان بیشتر استفاده می‌کنند.
آمار بقای سرطان
آمار بقای سرطان ابزار دیگری است که پزشکان برای تخمین پیش آگهی بیمار از آن استفاده می‌کنند. این آمار از مطالعات تحقیقاتی بدست آمده که گروه‌های جامعی از افراد مبتلا به همان نوع و استیج سرطان را طی چندین سال دنبال کرده‌اند. این اعداد نمی‌توانند نتایج فردی را پیش بینی کنند اما می‌توانند اطلاعات کلی از آنچه مورد انتظارتان است ارائه دهند.
انواع آمار بقا در پروگنوز
بقای خاص سرطان: این آمار نشان دهنده درصد افراد مبتلا به نوع و مرحله خاصی از سرطان است که در طول مدت معینی پس از تشخیص به دلیل سرطان خود فوت نکرده‌اند. این دوره اغلب پنج سال است اما می‌تواند یک سال، دو سال یا بازه زمانی دیگری نیز باشد. بقای خاص سرطان تنها بر مرگ و میر ناشی از سرطان تمرکز می‌کند و به مرگ به دلایل دیگر کاری ندارد.
بقای نسبی: این آمار بقای افراد مبتلا به سرطان را با بقای افراد در جمعیت عمومی که سرطان ندارند مقایسه می‌کند. به عنوان مثال اگر نرخ بقای نسبی پنج ساله برای یک نوع سرطان 70 درصد باشد به این معنی است که افراد مبتلا به آن سرطان به طور متوسط 70 درصد احتمال دارد پنج سال بعد از تشخیص به اندازه افراد بدون سرطان زنده بمانند.
بقای کلی: این آمار نشان دهنده درصدی از افراد مبتلا به نوع و استیج خاصی از سرطان است که در طی یک دوره معین پس از تشخیص، بدون توجه به علت مرگ هنوز زنده هستند. این عدد شامل مرگ و میر ناشی از همه علل و نه فقط سرطان است.
بقای بدون بیماری: این آمار به عنوان بقای بدون عود یا بدون پیشرفت نیز شناخته می‌شود و درصد افرادی را که در یک دوره معین پس از درمان هیچ نشانه‌ای از سرطان ندارند را اندازه گیری می‌کند. این آمار اطلاعاتی در مورد احتمال بازگشت سرطان پس از درمان ارائه می‌دهد.
تاثیر روش درمانی در پروگنوز
روش درمانی که انتخاب می‌کنید به طور قابل توجهی روی پروگنوز شما تأثیر می‌گذارد. آشنایی با اینکه درمان‌های مختلف چگونه روی پیش آگهی شما تأثیر می‌گذارد در تصمیم گیری آگاهانه کمک می‌کند. گزینه‌های درمانی مختلفی برای سرطان وجود دارد از جمله جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی. هر درمان مزایا و خطرات خاص خود را دارد و انتخاب درمان به عوامل مختلفی از جمله نوع و مرحله سرطان، سلامت کلی و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد:
عمل جراحی
جراحی شامل برداشتن تومور سرطانی و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن است. این روش اغلب برای سرطان‌های موضعی که به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته استفاده می‌شود. اگر کل تومور برداشته شود جراحی می‌تواند روش درمانی مناسبی باشد اما اثربخشی آن به نوع، محل و مرحله سرطان بستگی دارد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از دارو برای کشتن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می‌کند. می‌توان این روش را به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها استفاده کرد. شیمی درمانی در کوچک کردن تومورها، جلوگیری از گسترش سرطان و گاهی اوقات درمان سرطان موثر است. با این حال عوارض جانبی مانند خستگی، حالت تهوع و افزایش خطر عفونت را نیز باید درنظر داشت.
پرتودرمانی
پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. می‌توان از این روش درمانی برای کوچک کردن تومورها قبل از جراحی، کشتن سلول‌های سرطانی باقی مانده پس از جراحی یا درمان سرطان‌هایی که با جراحی قابل برداشتن نیستند استفاده کرد. پرتودرمانی نیز مانند شیمی درمانی عوارض جانبی از جمله تحریک پوست، خستگی و سایر عوارض موضعی بسته به ناحیه تحت درمان ایجاد می‌کند.
درمان هدفمند
درمان هدفمند از دارو یا سایر مواد برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی خاص بدون آسیب رساندن به سلول‌های طبیعی استفاده می‌کند. این درمان پروگنوز انواع خاصی از سرطان با جهش‌های ژنتیکی خاص را بسیار بالا می‌برد. درمان هدفمند اغلب در مقایسه با شیمی درمانی سنتی عوارض جانبی کمتری دارد.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی به سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کند تا با سرطان مبارزه کند. این روش درمانی برای برخی از سرطان‌ها بسیار موثر بوده و می‌تواند منجر به پروگنوز مثبتی شود. البته این روش ممکن است برای همه موثر نباشد و عوارض جانبی مانند علائم آنفولانزا، واکنش‌های پوستی و خستگی به همراه داشته باشد.
عدم انجام درمان
برخی از افراد ممکن است به دلیل ترجیحات شخصی، عوارض جانبی یا دلایل دیگر درمان سرطان را انتخاب نکنند. انتخاب نکردن درمان تخمین پیش‌آگهی واضح را برای پزشکان دشوارتر می‌کند چون آمار بقا معمولاً بر اساس بیمارانی است که نوعی درمان دریافت کرده‌اند. البته پزشک شما همچنان می‌تواند در مورد اتفاقی که بر اساس وضعیت خاص شما انتظار می‌رود صحبت کند.
ترکیب چند درمان
اغلب ترکیبی از چند درمان برای به حداکثر رساندن اثربخشی آنها استفاده می‌شود. به عنوان مثال بیمار می‌تواند برای برداشتن تومور تحت عمل جراحی قرارب گیرد و به دنبال آن شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده انجام شود.
کلام آخر
مواجهه با تشخیص سرطان و پروگنوز این بیماری می‌تواند بسیار دشوار باشد اما با مطالعه این مطلب و آشنایی با پیش آگهی می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد درمان خود بگیرید. به یاد داشته باشید که تیم پزشکی برای پاسخ به سوالات و کمک به شما در هر مرحله از این فرآیند در دسترس است.
منابع:
نظرات
