مطالب مرتبط
بیشتر بخوانید
چگونه با سرطان مغز مقابله کنیم؟
تاریخ انتشار
۲۵ تیر ۱۴۰۳
سرطان مغز یک بیماری جدی ناشی از رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی در مغز است که تومورهایی را تشکیل می‌دهند که می‌توانند رشد آهسته یا سریع داشته باشند. این بیماری نسبتا نادر است اما آشنایی با علائم سرطان مغز برای تشخیص زودهنگام و مدیریت موثر آن بسیار مهم است پس با این مقاله از سایت دکتر سمیرا ازقندی همراه باشید.
سرطان مغز چیست؟
سرطان مغز از خود مغز منشا می‌گیرد و با سرطان مغز ثانویه یا متاستاز شده متفاوت است که زمانی رخ می‌دهد که سرطان از قسمت دیگری از بدن به مغز گسترش می‌یابد. تومورهای مغزی چه بدخیم (سرطانی) و چه خوش خیم (غیر سرطانی) باشند به طور قابل توجهی بر عملکرد و سلامت کلی مغز تأثیر می‌گذارند.
سرطان اولیه مغز رشد بیش از حد سلول‌ها در مغز است که توده‌هایی به نام تومورهای مغزی را تشکیل می‌دهند. این تومورها از نظر سرعت رشد و تأثیر آنها بر بدن متفاوت هستند. تومورهای بدخیم سرطانی هستند و می‌توانند خیلی سریع رشد کنند و عملکرد طبیعی مغز را مختل کنند و به طور بالقوه به سایر قسمت‌های مغز یا نخاع گسترش یابند. تومورهای خوش خیم غیرسرطانی هستند و به طور معمول کندتر رشد می‌کنند اما اگر بر روی نواحی حساس مغز فشار بیاورند می‌توانند همچنان مشکلات قابل توجهی ایجاد کنند.
سرطان مغز نسبتاً نادر است و به گفته انجمن سرطان آمریکا کمتر از 1 درصد افراد احتمال ابتلا به تومور بدخیم مغزی را در طول زندگی خود دارند. سرطان مغز علیرغم نادر بودن آن کشنده است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
علائم سرطان مغز
علائم سرطان مغز بسته به اندازه، نوع و محل تومور متفاوت است. علائم اولیه نامحسوس بوده و به راحتی با سایر بیماری‌های خفیف اشتباه گرفته شود. با این حال علائم با رشد تومور اغلب قابل توجه و شدیدتر می‌شوند. مهم است که از این علائم آگاه باشید و در صورت تداوم آنها به دنبال مشاوره پزشکی باشید:
- سردرد: سردردهای مرتبط با سرطان مغز اغلب در صبح بدتر است و ممکن است با حالت تهوع یا استفراغ همراه باشد. این سردردها می‌توانند با گذشت زمان بیشتر و شدیدتر می‌شوند.
- تهوع و استفراغ: این علائم به دلیل افزایش فشار داخل جمجمه ناشی از تومور در حال رشد رخ می‌دهد.
- عدم هماهنگی و تعادل: تومورهایی که بر مرکز هماهنگی مغز تأثیر می‌گذارند منجر به مشکلاتی در تعادل و هماهنگی می‌شوند. این علامت می‌تواند فعالیت‌های روزمره مانند پیاده روی یا نوشتن را دشوار کند.
- مشکل در راه رفتن: رشد تومور می‌تواند نواحی از مغز که مسئول حرکت هستند را تحت تاثیر قرار داده و منجر به مشکلات در راه رفتن یا راه رفتن ناپایدار شود.
- نقص حافظه و مشکل در تفکر: عملکردهای شناختی مانند حافظه، تمرکز و حل مسئله توسط تومورهای مغزی مختل می‌شوند. این علامت به صورت فراموشی، سردرگمی یا دشواری در انجام کارهای ساده ظاهر می‌شود.
- مشکلات گفتاری: تومورها در ناحیه‌ای از مغز که مسئول زبان هستند باعث مشکلات گفتاری از جمله مشکل در یافتن کلمات مناسب، گفتار نامفهوم، یا مشکل در درک زبان گفتاری یا نوشتاری می‌شوند.
- مشکلات بینایی: تومورهایی که بر روی اعصاب بینایی یا سایر قسمت‌های مسیر بینایی فشار می‌آورند باعث تغییرات بینایی مانند تاری دید، دوبینی یا از دست دادن نسبی بینایی می‌شوند.
- تغییرات شخصیتی: تغییرات در رفتار و شخصیت زمانی رخ می‌دهد که تومور بر لوب‌های پیشانی مغز که مسئول شخصیت، تصمیم گیری و رفتار اجتماعی هستند تأثیر بگذارد.
- حرکات غیر طبیعی چشم: حرکات غیرمعمول یا کنترل نشده چشم می‌تواند نشانه‌ای از افزایش فشار در مغز یا توموری باشد که ساقه مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- تشنج و پرش عضلانی: تشنج یکی از علائم شایع تومورهای مغزی است و می‌تواند باعث حرکات کنترل نشده عضلانی مانند تکان خودن آن بشود.
- غش کردن بدون دلیل (سنکوپ): اگر تومور فعالیت الکتریکی طبیعی مغز را مختل کند ممکن است غش کنید یا شاهد از دست دادن ناگهانی هوشیاری باشید.
- خواب آلودگی: افزایش فشار داخل جمجمه منجر به خواب آلودگی یا خستگی مداوم می‌شود و بیدار ماندن یا هوشیاری را دشوار می‌کند.
- بی‌حسی یا گزگز در بازو یا پا: تومورهایی که بر مسیرهای حسی در مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارند باعث احساس بی‌حسی، گزگز یا ضعف در اندام‌ها می‌شوند.
عوامل خطر سرطان مغز
علت دقیق ابتلا به سرطان مغز ناشناخته باقی مانده اما محققان چندین عامل را شناسایی کردند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. آشنایی با این عوامل خطر به شناخت خطرات بالقوه و انجام اقداماتی برای کاهش مواجهه کمک می‌کند:
قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای پرتوهای یونیزه
یکی از مهم ترین عوامل خطر سرطان مغز قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای پرتوهای یونیزه است. این نوع تابش به DNA آسیب می‌رساند و منجر به رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. منابع رایج پرتوهای یونیزه عبارتند از:
آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی: انجام مکرر تست‌های تصویربرداری پزشکی مانند سی تی اسکن و اشعه ایکس افراد را در معرض پرتوهای یونیزه قرار می‌دهد.
پرتو درمانی: پرتودرمانی که برای درمان سرطان‌های دیگر استفاده می‌شود نیز خطر ابتلا به سرطان مغز را در سنین بالاتر افزایش می‌دهد.
محل کار: برخی مشاغل کارگران را در معرض سطوح بالاتری از تشعشعات یونیزه قرار می‌دهند. به عنوان مثال متخصصان مراقبت‌های بهداشتی که به طور منظم با دستگاه‌های اشعه ایکس کار می‌کنند یا کارگران نیروگاه هسته‌ای در معرض خطر بیشتری قرار خواهند داشت.
افزایش سن
سن یکی دیگر از عوامل خطر مهم برای سرطان مغز است. این سرطان می‌تواند در هر سنی رخ بدهد اما احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن بالا می‌رود. این امر به ویژه در مورد انواع خاصی از تومورهای مغزی مانند گلیوما و مننژیوم که بیشتر در افراد مسن تشخیص داده می‌شود صادق است.
سابقه خانوادگی سرطان مغز
سابقه خانوادگی سرطان مغز نیز خطر ابتلا را در فرد افزایش می‌دهد. بیشتر سرطان‌های مغز ارثی نیستند اما برخی شرایط ژنتیکی می‌توانند افراد را مستعد ابتلا به تومورهای مغزی کنند.
سیگار کشیدن طولانی مدت
سیگار کشیدن طولانی مدت با افزایش خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان مغز مرتبط است. مواد شیمیایی مضر موجود در دود تنباکو به DNA آسیب می‌رساند و باعث رشد سلول‌های سرطانی شود. ترک سیگار به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان مغز و سایر سرطان‌ها را کاهش می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض آفت کش، علف کش و کود
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند آفت کش، علف کش و کود با افزایش خطر ابتلا به سرطان مغز مرتبط است. این مواد شیمیایی حاوی مواد سرطان زا هستند که به DNA آسیب رسانده و به رشد سلول‌های سرطانی منجر می‌شوند. افرادی که در کشاورزی یا باغبانی کار می‌کنند باید اقدامات احتیاطی را برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی انجام دهند.
ویروس اپشتین بار
آلودگی توسط ویروس اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز می‌شود با افزایش خطر ابتلا به سرطان مغز مرتبط است. این ویروس ممکن است در بدن غیرفعال بماند و در طول زمان به رشد سلول‌های سرطانی کمک کند.
پیشگیری از سرطان مغز
هیچ راه تضمین شده‌ای برای پیشگیری از سرطان مغز وجود ندارد اما اقدامات خاصی هست که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. آشنایی با این اقدامات برای پیشگیری از سرطان مغز به افراد کمک می‌کند تا در مورد سلامتی و سبک زندگی خود تصمیم درستی بگیرند.
از قرار گرفتن در معرض تابش پرهیز کنید
یکی از مهم ترین عوامل خطر سرطان مغز قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای پرتوهای یونیزه است. این نوع تابش معمولاً در آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی مانند سی‌تی اسکن و اشعه ایکس و همچنین درمان‌های پرتودرمانی یافت می‌شود. محدود کردن قرار گرفتن در معرض این منابع خطر ابتلا را کاهش دهد. برای مثال تنها انجام تست‌های تصویربرداری پزشکی در مواقع ضروری و بررسی روش‌های تشخیصی جایگزین در به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض تابش کمک می‌کند. کسانی که در محیط‌هایی با قرار گرفتن در معرض اشعه کار می‌کنند باید پروتکل‌های ایمنی را رعایت کرده و از تجهیزات حفاظتی برای محدود کردن خطر استفاده کنند.
تماس با مواد شیمیایی سرطان‌زا را به حداقل برسانید
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش می‌دهد. این موارد شامل موادی مانند آفت کش، علف کش، کود و مواد شیمیایی مختلف صنعتی مانند سرب، پلاستیک، لاستیک، نفت و برخی از منسوجات می‌شود. کاهش تماس با این مواد شیمیایی سرطان‌زا احتمال ابتلا به سرطان مغز را کاهش می‌دهد. استفاده از وسایل حفاظتی مناسب و پیروی از دستورالعمل‌های ایمنی برای افرادی که در مشاغلی که با این مواد کار می‌کنند بسیار مهم است. استفاده از جایگزین‌های طبیعی یا ارگانیک برای آفت کش و علف کش‌ها در خانه نیز از جمله اقدامات مفید است.
ترک سیگار
سیگار کشیدن طولانی مدت با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف از جمله سرطان مغز مرتبط است. ترک سیگار یکی از موثرترین راه‌ها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مغز و بهبود سلامت افراد است. گروه‌های حمایتی، مشاوره و برنامه‌های ترک سیگار کمک‌های ارزنده‌ای به کسانی که به دنبال ترک سیگار هستند ارائه می‌دهند.
کلام آخر
در این مقاله سایت دکتر سمیرا ازقندی دیدیم هرچند سرطان مغز نادر است اما به دلیل پتانسیل آن در ایجاد اختلال در عملکردهای حیاتی بدن چالش‌های سلامتی قابل توجهی را به همراه دارد. با مطالعه این مطلب و شناخت علائم و عوامل خطر به تشخیص زودهنگام و بهبود نتایج درمان کمک می‌کنید. آگاه ماندن و فعال بودن در مورد سلامت مغز تفاوت قابل توجهی در مدیریت و غلبه بر سرطان مغز ایجاد می‌کند.
منابع:
نظرات
