مطالب مرتبط
بیشتر بخوانید
براکی تراپی: از روش‌های نوین درمان سرطان با دقت بالا
تاریخ انتشار
۹ مرداد ۱۴۰۳
براکی تراپی یک روش پیشرفته برای درمان سرطان است که نتایج امیدوارکننده‌ای در هدف قرار دادن و از بین بردن دقیق تومورها نشان داده است. این درمان از تکنیک‌های پیشرفته برای رساندن مستقیم پرتو مستقیم به سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و رویکردی متمرکز را ارائه می‌کند که آسیب به بافت‌های سالم را به حداقل می‌رساند. اگر می‌خواهید بدانید براکی تراپی چیست با این مقاله از سایت دکتر سمیرا ازقندی همراه باشید.
براکی تراپی چیست؟
براکی تراپی نوعی پرتودرمانی است که برای درمان سرطان استفاده می‌شود و شامل قرار دادن مواد رادیواکتیو به طور مستقیم در داخل یا در کنار تومور است. این روش این امکان را می‌دهد تا یک دوز بسیار دقیق و متمرکز از اشعه به ناحیه آسیب دیده ارسال شود. این رویکرد با مستقیم هدف قرار دادن تومور به طور موثر سرطان را درمان می‌کند و در عین حال آسیب به بافت‌های سالم اطراف را به حداقل می‌رساند.
براکی تراپی بر خلاف پرتودرمانی خارجی که اشعه را از خارج از بدن به ناحیه هدف می‌رساند از داخل بدن عمل می‌کند. این رویکرد داخلی در موارد خاص مؤثرتر است چون به پزشکان اجازه می‌دهد دوز بالاتری از تابش را مستقیماً به تومور تزریق کنند. این روش را می‌توان به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها استفاده کرد و برای بهبود اثربخشی کلی درمان سرطان با جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی خارجی ترکیب می‌شود.
مواد رادیواکتیو مورد استفاده در براکی تراپی معمولاً در محفظه یا دانه‌های کوچک بسته می‌شوند. این دانه‌ها با دقت در داخل یا نزدیک تومور قرار می‌گیرند. قرار دادن این دانه‌های رادیواکتیو با کمک تکنیک‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، ام آر‌ای یا سی تی اسکن برای اطمینان از دقت انجام می‌شود. دانه‌ها پس از قرار گرفتن در محل موردنظر تشعشعاتی را ساطع می‌کنند که سلول‌های سرطانی را هدف قرار داده و از بافت‌های سالم مجاور محافظت می‌کند.
انواع براکی تراپی چیست؟
براکی تراپی اشکال مختلفی دارد که هر کدام برای انواع مختلف سرطان و نیازهای خاص بیمار مناسب است. آشنایی با انواع این روش درمانی به بیماران و خانواده‌های آنها کمک می‌کند تا در مورد روند درمان اطلاعات بیشتری کسب کنند:
با دوز پایین (LDR)
براکی تراپی با دوز پایین قرار دادن منابع رادیواکتیو مانند دانه در بدن برای مدت طولانی و معمولا تا چند روز است. این دانه‌ها به طور مداوم دوزهای کم تابش ساطع می‌کنند. این روش درمانی معمولا برای سرطان پروستات و همچنین برخی موارد سرطان دهانه رحم، فرج و واژن استفاده می‌شود.
پزشک در طول براکی تراپی با دوز پایین از تکنیک‌های تصویربرداری برای کمک به قرار دادن دقیق دانه‌های رادیواکتیو استفاده می‌کنند. این دانه‌ها با استفاده از لوله یا سوزن‌های نازک وارد تومور یا بافت اطراف می‌شوند. دانه‌ها در طول مدت درمان در جای خود باقی می‌مانند و تابش مداوم و کم دوز را به سلول‌های سرطانی می‌رسانند. تابش با گذشت زمان ضعیف شده و دانه‌ها غیرفعال می‌شوند. مزیت این روش توانایی آن در ارائه دوز ثابت و هدفمند تابش و به حداقل رساندن قرار گرفتن بافت‌های سالم اطراف در معرض اشعه است.
با دوز بالا (HDR)
براکی تراپی با دوز بالا قرار دادن موقت یک دستگاه حاوی سطوح بالایی از رادیواکتیویته است. این دستگاه را می‌توان در داخل یا خارج از بدن قرار داد و به یک دستگاه خارجی متصل می‌شود که دوزهای بالاتری از تابش را در جریان‌های کوتاه ارائه می‌دهد که معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد. این روش درمانی اغلب برای درمان سرطان سینه و برخی تومورهای زنانه مانند سرطان دهانه رحم یا سرطان آندومتر استفاده می‌شود.
مواد رادیواکتیو در براکی تراپی با دوز بالا با استفاده از اپلیکاتور مخصوص در نزدیکی تومور قرار می‌گیرند. پرتوهای با دوز بالا در یک سری جلسات درمانی کوتاه ارسال می‌شود. اپلیکاتور پس از هر جلسه حذف می‌شود. این رویکرد به پزشکان اجازه می‌دهد تا دوز متمرکزتری از اشعه را مستقیماً به تومور برسانند و زمان کلی درمان را کاهش دهند. این روش به دلیل دقت و اثربخشی در هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی شناخته شده است.
با نرخ دوز پالسی (PDR)
براکی تراپی با نرخ دوز پالسی اجزایی از هر دو روش LDR و HDR را ترکیب می‌کند. این روش دوزهای کمتری از اشعه را در مدت طولانی تری نسبت به HDR ارائه می‌دهد اما مانند روش دوز بالا به دستگاه متصل نیاز ندارد. این روش درمانی عمدتاً برای سرطان پروستات استفاده می‌شود اما می‌تواند در درمان انواع دیگر سرطان‌ها مانند تومورهای زنان یا سرطان‌های سر و گردن نیز مفید باشد.
مواد رادیواکتیو در براکی تراپی با نرخ دوز پالسی در نزدیکی تومور قرار می‌گیرند و تابش به‌جای اینکه پیوسته باشد به صورت پالسی ارسال می‌شود. این رویکرد پالسی امکان رسیدن دقیق و کنترل شده اشعه را فراهم کرده و مزایای هر دو روش LDR و HDR را ترکیب می‌کند. این روش برای به حداکثر رساندن اثربخشی درمان و به حداقل رساندن عوارض جانبی طراحی شده است.
داخل حفره‌ای و بینابینی
براکی تراپی داخل حفره‌ای قرار دادن منابع رادیواکتیو به طور مستقیم در حفره بدن مانند رحم یا واژن است. این روش معمولا برای سرطان‌های زنان استفاده می‌شود. مواد رادیواکتیو در حین جراحی با استفاده از اپلیکاتورهای مخصوص از طریق حفره‌های بدن وارد می‌شوند. این رویکرد تضمین می‌کند که تشعشع دقیقاً به محل تومور برخورد می‌کند.
براکی تراپی بینابینی کاشت کاتتر در بافت و در ادامه پر کردن آنها با مواد مهر و موم شده حاوی مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو است. این مواد با گذشت زمان سطوح کمی از تشعشعات را ساطع می‌کنند تا زمانی که کاملاً خالی شوند. این روش درمانی معمولاً برای درمان سرطان در نواحی خاصی مانند پروستات، سینه و سر و گردن استفاده می‌شود و امکان هدف گیری مستقیم و دقیق تومور را فراهم می‌کند.
خطرات براکی تراپی چیست؟
دیدیم که براکی تراپی یک درمان بسیار موثر برای سرطان است خطرات خاص خودش را دارد. این خطرات بسته به نوع درمان و شرایط خاص بیمار متفاوت خواهد بود. آشنایی با این خطرات به بیماران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد گزینه‌های درمانی خود بگیرند:
آسیب اشعه به اندام یا بافت‌های مجاور
براکی تراپی برای به حداقل رساندن قرار گرفتن بافت‌های سالم در معرض تشعشعات طراحی شده اما همچنان خطر آسیب رساندن اشعه به اندام یا بافت‌های مجاور وجود دارد. به عنوان مثال مثانه و رکتوم در درمان سرطان پروستات نزدیک این عضو هستند و ممکن است مقداری اشعه دریافت کنند. این امر منجر به عوارضی مانند مشکلات ادراری یا تحریک رکتوم می‌شود.
آسیب به سلول و بافت‌های سالم
پرتوهای مورد استفاده در براکی تراپی به سلول و بافت‌های سالم اطراف تومور نیز آسیب می‌رساند. این روش برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی طراحی شده اما دوزهای بالای تابش گاهی اوقات سلول‌های سالم مجاور را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. این امر منجر به عوارض جانبی مانند تحریک پوست، آسیب بافتی و در برخی موارد عوارض طولانی مدت بسته به محل درمان می‌شود.
عفونت
براکی تراپی مانند هر روش پزشکی دیگری که شامل وارد کردن اشیاء خارجی به بدن است خطر عفونت را به همراه دارد. این خطر به ویژه زمانی دیده می‌شود که از سوزن، لوله یا اپلیکاتور برای قرار دادن مواد رادیواکتیو در داخل بدن استفاده شود. استریلیزاسیون و مراقبت مناسب این خطر را به حداقل می‌رساند اما بیماران باید مراقب علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا تب باشند و در صورت بروز آنها به پزشک مراجعه کنند.
ریزش مو
ریزش مو در نزدیکی ناحیه‌ای که در آن پرتو در طی درمان براکی تراپی ارسال شده رخ می‌دهد. این امر به دلیل تأثیر اشعه بر روی پوست و فولیکول‌های مو دیده می‌شود. ریزش مو معمولاً موقتی است اما برای بیماران ناراحت کننده خواهد بود. آشنایی با ریزش مو به عنوان یک عارضه این درمان به بیماران کمک می‌کند تا با آن کنار بیایند.
مزایای براکی تراپی
براکی تراپی به عنوان یک روش پیشرفته و موثر در درمان سرطان، دارای مزایای متعددی است که آن را به یک گزینه درمانی محبوب تبدیل کرده است. در زیر به برخی از مزایای اصلی این روش اشاره می‌کنیم:
- دقت بالا در هدف‌گیری تومور: براکی تراپی امکان رساندن دوزهای بالای اشعه را به صورت مستقیم به تومور فراهم می‌کند. این دقت بالا به کاهش آسیب به بافت‌های سالم اطراف کمک می‌کند و باعث می‌شود درمان موثرتر باشد.
- کاهش زمان درمان: در مقایسه با پرتودرمانی خارجی، براکی تراپی معمولاً نیاز به جلسات کمتری دارد و هر جلسه نیز کوتاه‌تر است. این کاهش زمان درمان به بیماران کمک می‌کند تا سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
- عوارض جانبی کمتر: به دلیل اینکه اشعه به صورت متمرکز به تومور هدایت می‌شود، میزان آسیب به بافت‌های سالم کمتر است و در نتیجه عوارض جانبی نیز کمتر خواهد بود. این امر به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند.
- امکان استفاده در انواع مختلف سرطان: براکی تراپی برای درمان انواع مختلف سرطان از جمله سرطان‌های پروستات، سینه، دهانه رحم، و تومورهای سر و گردن استفاده می‌شود. این تنوع کاربردی باعث می‌شود تا بیماران بیشتری از این روش بهره‌مند شوند.
- تکرارپذیری: در صورت نیاز به درمان مجدد، براکی تراپی می‌تواند بدون ایجاد مشکلات جدی برای بافت‌های سالم تکرار شود. این امر به بیماران این امکان را می‌دهد تا در صورت بازگشت بیماری، دوباره از این روش استفاده کنند.
- اثربخشی بالا: مطالعات نشان داده‌اند که براکی تراپی در درمان بسیاری از انواع سرطان‌ها بسیار موثر است و می‌تواند به طور قابل توجهی نرخ بقای بیماران را افزایش دهد.
هزینه براکی تراپی
هزینه براکی تراپی بر اساس عوامل متعددی از جمله نوع براکی تراپی، تعداد جلسه درمانی مورد نیاز و مرکز درمانی به طور قابل توجهی متفاوت خواهد بود. آشنایی با این عوامل به بیماران کمک می‌کند تا از نظر مالی برای درمان خود برنامه ریزی کنند:
نوع براکی تراپی
براکی تراپی با دوز پایین اغلب مدت درمان طولانی‌تری دارد زیرا دانه‌های رادیواکتیو برای چند روز در جای خود باقی می‌مانند. درمان با دوز بالا معمولاً کوتاه‌تر است اما باز چندین جلسه را شامل می‌شود. تجهیزات و فناوری مورد استفاده در این روش بر هزینه براکی تراپی تأثیر می‌گذارد.
تعداد جلسه درمانی
تعداد کل جلسات براکی تراپی مورد نیاز روی هزینه تأثیر قابل توجهی می‌گذارد. تعداد جلسات بیشتر معمولاً به معنای هزینه‌های کلی بالاتر است. برنامه درمانی خاص که متناسب با نیازهای هر بیمار است تعداد جلسات را تعیین می‌کند.
هزینه‌های اضافی
هزینه‌های بیمارستان: این هزینه‌ها شامل هزینه‌های استفاده از امکانات، تجهیزات و خدمات بیمارستان است.
هزینه‌های پزشک: این مورد هزینه انکولوژیست، رادیولوژیست و سایر متخصصانی است که در درمان دخیل هستند.
هزینه‌های بیهوشی: اگر برای عمل نیاز به بیهوشی باشد به هزینه براکی تراپی اضافه می‌کند.
دارو: هر دارویی که قبل، حین یا بعد از درمان مورد نیاز باشد روی هزینه نهایی تاثیر می‌گذارد.
مقایسه براکی تراپی با دیگر روش‌ها
براکی تراپی یکی از روش‌های پرتودرمانی برای درمان سرطان است که مزایا و ویژگی‌های خاص خود را دارد. در این بخش به مقایسه براکی تراپی با دیگر روش‌های پرتودرمانی و درمان‌های سرطان می‌پردازیم:
براکی تراپی در مقابل پرتودرمانی خارجی (External Beam Radiation Therapy – EBRT)
دقت در هدف‌گیری: براکی تراپی امکان رساندن دوزهای بالای اشعه را به صورت مستقیم به تومور فراهم می‌کند و دقت بالاتری در هدف‌گیری تومور دارد. این در حالی است که پرتودرمانی خارجی از منابع اشعه خارجی استفاده می‌کند که ممکن است به بافت‌های سالم اطراف نیز آسیب برساند.
زمان درمان: براکی تراپی معمولاً نیاز به جلسات کمتری دارد و هر جلسه نیز کوتاه‌تر است. در مقابل، پرتودرمانی خارجی معمولاً نیاز به جلسات بیشتری دارد که هر کدام می‌تواند به مدت چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
عوارض جانبی: به دلیل دقت بالای براکی تراپی در رساندن اشعه به تومور، عوارض جانبی کمتری نسبت به پرتودرمانی خارجی ایجاد می‌کند. پرتودرمانی خارجی ممکن است باعث عوارض جانبی بیشتری مانند التهاب پوست و آسیب به بافت‌های سالم شود.
براکی تراپی در مقابل شیمی‌درمانی (Chemotherapy)
مکانیزم اثر: براکی تراپی با استفاده از اشعه رادیواکتیو به صورت مستقیم تومور را هدف قرار می‌دهد، در حالی که شیمی‌درمانی از داروهای شیمیایی برای کشتن سلول‌های سرطانی در تمام بدن استفاده می‌کند.
عوارض جانبی: براکی تراپی عمدتاً عوارض جانبی موضعی دارد، مانند تحریک پوست در ناحیه درمان. در مقابل، شیمی‌درمانی می‌تواند عوارض جانبی سیستمیک داشته باشد، از جمله حالت تهوع، ریزش مو، خستگی و ضعف سیستم ایمنی.
مناسب بودن برای انواع سرطان: براکی تراپی بیشتر برای سرطان‌هایی که در نواحی قابل دسترسی قرار دارند، مانند پروستات، دهانه رحم و سینه، مناسب است. شیمی‌درمانی می‌تواند برای درمان انواع مختلف سرطان، حتی در موارد پیشرفته‌تر، موثر باشد.
براکی تراپی در مقابل جراحی
تهاجمی بودن: براکی تراپی یک روش کمتر تهاجمی است که معمولاً نیاز به بستری شدن طولانی ندارد و دوران بهبودی کوتاه‌تری دارد. جراحی نیاز به برش و حذف فیزیکی تومور دارد که می‌تواند باعث دوران بهبودی طولانی‌تر و خطر عفونت شود.
کاربرد: جراحی ممکن است برای تومورهای کوچک و محدود موثر باشد، در حالی که براکی تراپی می‌تواند برای تومورهایی که به نواحی خاصی محدود هستند و دسترسی به آنها با جراحی دشوار است، موثر باشد.
عوارض جانبی: عوارض جانبی براکی تراپی معمولاً موضعی و کمتر از جراحی است. جراحی ممکن است باعث درد، خونریزی و عوارض جانبی بعد از عمل شود.
| روش درمان | دقت در هدف‌گیری | زمان درمان | عوارض جانبی | تهاجمی بودن | مناسب برای انواع سرطان |
|---|---|---|---|---|---|
| براکی تراپی | بسیار بالا | کوتاه (جلسات کمتر) | کم (موضعی) | کم | بله (سرطان‌های خاص) |
| پرتودرمانی خارجی (EBRT) | متوسط | طولانی (جلسات بیشتر) | بیشتر (موضعی و عمومی) | کم | بله (سرطان‌های مختلف) |
| شیمی‌درمانی | کم (به صورت سیستمیک) | طولانی (دوره‌های متعدد) | زیاد (سیستمیک) | ندارد (تزریق دارو) | بله (سرطان‌های پیشرفته) |
| جراحی | بستگی به تومور دارد | متوسط تا طولانی (بر اساس عمل) | متوسط تا زیاد (عمل و بهبودی) | زیاد | بله (تومورهای محدود) |
کلام آخر
در این مقاله دیدیم براکی تراپی یک پیشرفت قابل توجه در درمان سرطان است که روشی دقیق و موثر برای هدف قرار دادن تومورها به حداقل رساندن آسیب به بافت‌های سالم ارائه می‌دهد. توانایی این روش در رساندن مستقیم دوزهای بالای تشعشع به محل تومور، آن را به ابزاری ارزشمند در مبارزه با سرطان تبدیل می‌کند. با دانستن اینکه براکی تراپی چیست می‌توانید تصمیم آگاهانه‌ای در مورد گزینه‌های درمانی خود بگیرید و با اطمینان بیشتری به دوره درمان خود بپردازید.
براکی تراپی یکی از روش‌های موثر و پیشرفته در درمان سرطان است که با استفاده از تابش‌های دقیق و متمرکز، توانسته است نتایج بسیار مطلوبی را در درمان بیماران به دست آورد. دکتر سمیرا ازقندی می‌گوید: براکی تراپی با فراهم کردن امکان رساندن دوزهای بالاتر اشعه به تومور و در عین حال حفظ بافت‌های سالم اطراف، یک انتخاب عالی برای بسیاری از بیماران سرطانی است.
بیماران باید با پزشکان متخصص خود مشورت کرده و از تمامی امکانات و روش‌های موجود بهره‌مند شوند تا به بهترین نتایج درمانی دست یابند.
منابع:
نظرات
